Lâm Quang Thiệp

ĐẢM BẢO QUYỀN TỰ CHỦ VÀ TRÁCH NHIỆM GIẢI TRÌNH CỦA CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC (Bài viết cho  Hội thảo Tự chủ trong Giáo dục đại học – Những vấn đề đặt ra, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, 21/10/2018) LÂM QUANG THIỆP Bài này trình bày ngắn gọn, nhưng cố gắng đảm bảo tính hệ thống, về vấn đề quản trị và quản lý giáo dục đại học (GDĐH) trong nền kinh tế thị trường, và nêu một số giải pháp để thực hiện hệ thống quản trị và quản lý đó trong GDĐH nước ta. 1. THỰC CHẤT CỦA HỆ THỐNG QUẢN TRỊ VÀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Trước thời kỳ “đổi mới” hệ thống kinh tế xã hội nước ta nói chung và GDĐH nói riêng được quản trị và lý theo cơ chế kế hoạch hóa tập trung. Chỉ tiêu đào tạo hàng năm được giao cho trường ĐH theo kế hoạch nhà nước, kinh phí đào tạo kể cả học bổng cho toàn bộ sinh viên (mà số lượng rất nhỏ) được Nhà nước cấp từ ngân sách, sinh viên tốt nghiệp được Nhà nước phân phối cho các cơ sở kinh tế quốc doanh và cơ qu

             Vừa rồi, khi bàn về việc chuẩn bị sửa đổi Luật Giáo dục Đại học (GDĐH), Ủy ban thường vụ Quốc hội có thảo luận về việc xác định các loại hình cơ sở GDĐH nước ta. Việc thay đổi các loại hình cơ sở GDĐH xảy ra trong thập niên đầu tiên của thời kỳ đổi mới. Mô hình university của phương Tây (thường được gọi là "đại học đa lĩnh vực") được đề nghị đưa vào hệ thống GDĐH nước ta. Các cơ sở GDĐH quốc gia, đại học vùng được đề nghị xây dựng theo mô hình này. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, do khó khăn về tổ chức, mô hình thiết kế bị thay đổi, bằng một "biện pháp tình thế", sử dụng cái mà ngày nay gọi là "đại học hai cấp", một mô hình rất kém hiệu quả.               Để bạn đọc hiểu rõ hơn các loại mô hình đó, với tư cách là người trong cuộc có theo dõi quá trình đổi mới GDĐH trong thập niên đầu tiên, tôi xin mời bạn đọc tham khảo bài tham luận của tôi tại HỘI THẢO GIÁO DỤC 2018, do Ủy ban Văn hóa Giáo dục - Thanh thiếu niên và nhi đồng của Q